1. jun

1. jun (1.6.) je 152. dan godine po gregorijanskom kalendaru (153. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 213 dana.

Događaji

jun
P	U	S	Č	P	S	N
					1	2
3	4	5	6	7	8	9
10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23
24	25	26	27	28	29	30

• 193 — Rimski car Didije Julijan ubijen nakon svega dva meseca vladavine.
• 987 — Igo Kapet izabran za kralja Francuske.
• 1198 — Vizantijski car Aleksije III Anđel odobrio srpskom velikom županu Stefanu Nemanji i njegovom sinu monahu Savi da na ruševinama Hilandariona podignu novi manastir Svete gore, srpski manastir Hilandar.
• 1455 — Osmanski sultan Mehmed II Osvajač zauzeo Novo Brdo, najveći rudarski centar srednjovekovne Srbije.
• 1479 — Osnovan univerzitet u Kopenhagenu.
• 1533 — Ana Bolen je krunisana za kraljicu Engleske.
• 1535 — Vojska Karla V je zauzela Tunis i proteraju Osmanlije iz Tunisa tokom osvajanja Tunisa.
• 1562 — Car Svetog rimskog carstva Ferdinand I i otomanski sultan Sulejman I Veličanstveni potpisali mirovni sporazum kojim se Ferdinand odrekao Erdelja u korist turskog vazala Jovana Zapolje.
• 1660 — Meri Dajer je obešena u Bostonu zbog stalnog kršenja zakona koji je zabranjivao kvekere u Koloniji Masačusetskog zaliva.
• 1670 — Čarls II i Luj XIV su potpisali tajni sporazum, po kom bi Engleska pomogla Francuskoj u njenom ratu protiv Nizozemske republike u zamenu za francusku pomoć u približavanju Engleske Katoličkoj crkvi.
• 1671 — Turska je objavila rat Poljskoj.
• 1869 — Španija donela novi ustav kojim je proglašena sloboda veroispovesti i štampe, uveden je sud sa porotom i građanski brak.
• 1880 — U SAD instalirana prva javna telefonska govornica u svetu, u zgradi „Jejl banke“ u Nju Hejvenu.
• 1898 — Počeo šahovski turnir u Beču, Austrija.
• 1939 — Knez Pavle Karađorđević posetio Berlin, zbog čega je Adolf Hitler priredio vojnu veliku paradu da ostavi utisak na njega.
• 1939 — Prvi let lovačkog aviona Foke-Vulf Fw-190.
• 1941 — Okončana je bitka za Krit predajom ostrva Krit Nemačkoj.
• 1941 — Jugoslovenski kralj Petar II Karađorđević potpisao je ukaz o imenovanju za predsednika jugoslovenske vlade u izbeglištvu bivšeg hrvatskog bana Ivana Šubašića.
• 1952 — Otvoren je za plovidbu kanal Volga-Don, koji spaja Kaspijsko jezero sa Crnim morem.
• 1958 — General Šarl de Gol postao je francuski premijer u jeku krize oko budućnosti francuskih kolonija u severnoj Africi. U decembru te godine De Gol je prvi put izabran za predsednika države. Drugi predsednički mandat dobio je na izborima 1965.
• 1969 — Kandidat degolista Žorž Pompidu izabran je za predsednika Francuske nakon što je Šarl de Gol podneo ostavku.
• 1973 — Britanski Honduras promenio naziv u Belize.
• 1973 — Predsednik grčke vojne vlade Jorgos Papadopulos ukinuo monarhiju i proglasio republiku.
• 1980 — Američka kablovska TV mreža CNN počela sa radom.
• 1987 — U eksploziji bombe podmetnute u helikopter kojim se prevozio iz Bejruta u Tripoli ubijen libanski premijer Rašid Karami.
• 1990 — Predsednici Sovjetskog Saveza i SAD Mihail Gorbačov i Džordž Buš potpisali su sporazum o prestanku proizvodnje hemijskog oružja i o uništavanju tog oružja do kraja 1992.
• 1993 — Smenjen predsednik SR Jugoslavije Dobrica Ćosić, prvi predsednik SRJ izabran u junu 1992. Njegovo smenjivanje izazvalo je revolt nekoliko hiljada Beograđana okupljenih ispred zgrade Skupštine. Pod optužbom da su izazvali nerede, u kojima je poginuo jedan policajac, a više ljudi ranjeno, uhapšeni su lider Srpskog pokreta obnove Vuk Drašković i njegova supruga Danica. Pušteni su 9. jula abolicijom predsednika Srbije Slobodana Miloševića. Novi predsednik SRJ postao je 25. juna visoki funkcioner Socijalističke partije Srbije Zoran Lilić.
• 1994 —
  • Južna Afrika se nakon 33 godine ponovo vratila u Komonvelt.
  • Armando Kalderon Sol postao prvi predsednik Salvadora nakon gotovo desetogodišnjeg građanskog rata.
• 1997 — Na parlamentarnim izborima u Francuskoj pobedila je udružena levica, a premijer je postao lider Socijalističke partije Lionel Žospen.
• 2000 — Haški tribunal za zločine počinjene u Ruandi 1994. godine, osudio je belgijskog novinara na 12 godina zatvora jer je podsticao zločine u svojim radio emisijama.
• 2001 —
  • Nepalski prestolonaslednik princ Dipendra ubio je u palati u Katmanduu svoje roditelje, kralja Birendru i kraljicu Ajsvaraju i još šest članova porodice, a potom izvršio samoubistvo. Državna komisija saopštila da je princ bio pod uticajem alkohola i droge.
  • U eksploziji bombe u noćnom klubu u Tel Avivu, koju je aktivirao palestinski bombaš samoubica, poginula je 21 osoba.
• 2003 — Predsednik Rusije Vladimir Putin doputovao je u posetu Velikoj Britaniji na poziv britanske kraljice Elizabete II. On je prvi šef ruske države koji je kao zvanični gost ušao u kraljevsku palatu u Londonu, posle cara Aleksandra Drugog 1874.
• 2007 — Dan reke Save obeležava se svakog 1. juna od 2007. godine kada je službeno proglašen od strane Savske komisije.
• 2015 — Putnički brod sa 450 osoba prevrnuo se na reci Jangce na jugu Kine.
• 2016 — Zvanično otvoren Gotardski bazni tunel, najduži i najdublji saobraćajni tunel na svetu dug 57 kilometara.

Rođenja

• 1796 — Nikola Leonard Sadi Karno, francuski fizičar. († 1832)
• 1804 — Mihail Glinka, ruski kompozitor. († 1857)
• 1886 — Vladimir Becić, hrvatski slikar. († 1954)
• 1910 — Erik Bajvoters, engleski biolog, reumatolog i patolog. († 2003)
• 1926 — Merilin Monro, američka glumica, pevačica, model i zabavljačica. († 1962)
• 1934 — Ivica Bednjanec, hrvatski crtač stripa, humorista i scenarist. († 2011)
• 1936 — Bekim Fehmiju, jugoslovenski glumac. († 2010)
• 1937 — Kolin Makalou, australijska književnica. († 2015)
• 1937 — Morgan Friman, američki glumac, narator i reditelj.
• 1940 — Rene Oberžonua, američki glumac, pevač i reditelj. († 2019)
• 1940 — Dik Hojt, maratonac i trijatlonac koji je na takmičenjima gurao svog sina s invaliditetom Rika (Tim Hojt). († 2021)
• 1941 — Dragoljub Ojdanić, jugoslovensko i srpsko vojno lice, načelnik Generalštaba VJ (1998—2000). († 2020)
• 1943 — Barbara Martin, američka pevačica, najpoznatija kao jedna od prvobitnih članica grupe The Supremes.
• 1946 — Brajan Koks, škotski glumac.
• 1947 — Roni Vud, engleski muzičar, najpoznatiji kao član grupe The Rolling Stones.
• 1947 — Džonatan Prajs, velški glumac.
• 1947 — Miroslav Radovanović, srpski pevač. († 2020)
• 1955 — Dušan Savić, srpski fudbaler.
• 1959 — Alan Vajlder, engleski muzičar i muzički producent, najpoznatiji kao dugogodišnji član grupe Depeche Mode.
• 1967 — Nives Ivanković, hrvatska glumica.
• 1973 — Hajdi Klum, nemački model.
• 1973 — Jadranka Nanić Jovanović, srpska glumica.
• 1974 — Alanis Moriset, kanadska muzičarka, muzička producentkinja i glumica.
• 1974 — Majkl Rasmusen, danski biciklista.
• 1977 — Sara Vejn Kalis, američka glumica.
• 1977 — Danijela Haris, američka glumica i rediteljka.
• 1977 — Predrag Šuput, srpski košarkaš.
• 1978 — Aleksandar Šapić, srpski vaterpolista i političar.
• 1980 — Ivana Jovanović, srpska glumica.
• 1981 — Brendi Karlajl, američka muzičarka i muzička producentkinja.
• 1982 — Žistin Enen, belgijska teniserka.
• 1983 — Silvija Huks, holandska glumica.
• 1985 — Tiruneš Dibaba, etiopska atletičarka.
• 1988 — Havijer Ernandez, meksički fudbaler.
• 1993 — Džoni O’Brajant, američki košarkaš.
• 1994 — Kodi Miler Makintajer, američki košarkaš.
• 1995 — Polina Popova, ruski model, Mis Rusije (2017).
• 1996 — Tom Holand, engleski glumac.

Smrti

• 193 — Didije Julijan, rimski car (rođ. 133).
• 1815 — Luj Aleksandar Bertje, francuski maršal i načelnik generalštaba u doba Napoleonskih ratova. (rođ. 1753).
• 1841 — Nikola Aper, francuski pronalazač (rođ. 1749).
• 1841 — Džejms Bjukenan, petnaesti predsednik Sjedinjenih Američkih Država. (rođ. 1791).
• 1876 — Hristo Botev, bugarski pesnik, revolucionar i publicista (rođ. 1848).
• 1946 — Jon Antonesku, rumunski general (rođ. 1882).
• 1948 — Jaša Prodanović, srpski političar i pisac (rođ. 1867).
• 1952 — Džon Djui, američki filozof, socijalni kritičar i teoretičar obrazovanja. (rođ. 1859).
• 1953 — Emanuel Vidović, hrvatski slikar impresionista. (rođ. 1870).
• 1968 — Helen Keler, američka književnica i pedagoškinja. (rođ. 1880).
• 1987 — Rašid Karami, libanski premijer.
• 2005 — Džordž Mikan, američki košarkaš (rođ. 1924).
• 2008 — Iv Sen Loran, francuski modni dizajner. (rođ. 1936).
• 2013 — Jelena Genčić, teniserka, rukometašica, teniski trener (rođ. 1936)
• 2017 — Alojz Mok, austrijski političar (rođ. 1934)
• 2018 — Sinan Sakić, srpski folk pevač (rođ. 1956)
• 2019 — Hose Antonio Rejes, španski fudbaler (rođ. 1983)

Praznici i dani sećanja

• Međunarodni praznici
  • Dan dece
  • Svetski dan mleka
• Srpska pravoslavna crkva slavi:
  • Svetog mučenika Patrikija - episkopa bruskog
  • Svetog Jovana - episkopa gotskog
  • Svetog kneza Jovana Vologodskog

Vidi još

• Spisak datuma
• Spisak godina
• Spisak decenija
• Spisak vekova
• Spisak milenijuma