16. novembar

16. novembar (16.11.) je 320. dan godine po gregorijanskom kalendaru (321. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 45 dana.

Događaji

novembar
P	U	S	Č	P	S	N
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30

• 1095 — Na crkvenom saboru u Klermonu, u Francuskoj papa Urban II pozvao je crkvene velikodostojnike i svetovne vladare na verski rat protiv turskog plemena Seldžuka, koje je zauzelo Svetu zemlju u Palestini. Time je počela epoha krstaških ratova.
• 1532 — Španski osvajač Fransisko Pizaro zauzeo je sa samo 200 vojnika grad Kahamarku u Peruu i pogubio cara Inka Atahualpu, iako je za njega bila isplaćena velika otkupnina.
• 1912 — Počela je Bitoljska bitka u Prvom balkanskom ratu u kojoj je srpska vojska 18. novembra potukla tursku Vardarsku armiju Zeki paše.
• 1914 — Počela je Kolubarska bitka, najveća koju je srpska vojska vodila u Prvom svetskom ratu. Bitka je završena 15. decembra pobedom srpske vojske nad austrougarskim trupama pod komandom generala Poćoreka koji je bio prisiljen da se povuče iz Srbije. Izuzetne zasluge za pobedu u bici, u kojoj je zarobljeno oko 43.000 austrougarskih vojnika, imao je general Živojin Mišić.
• 1918 — Posle propasti austrougarske monarhije u Prvom svetskom ratu, Mađarska je proglašena nezavisnom republikom.
• 1933 — SSSR i SAD su uspostavili diplomatske odnose.
• 1941 — U Drugom svetskom ratu je počela nemačka ofanziva na Moskvu, koja je 5. decembra završena porazom nemačke vojske. Nastavljajući operacije, sovjetska Crvena armija je do marta 1942. odbacila nemačke trupe na 200 kilometara od Moskve. Ovaj nemački poraz označio je kraj "blickriga" i nagovestio preokret rata u korist antihitlerovske koalicije.
• 1965 — SSSR je lansirao svemirski brod "Venera III", koji je u martu 1966. stigao na Veneru, kao prvi svemirski brod koji se spustio na neku drugu planetu.
• 1970 — Pakistan je zvanično saopštio da je broj mrtvih u ciklonu i ogromnim talasima koji su zapljusnuli obale Istočnog Pakistana (Bangladeš) i ostrva u Bengalskom zalivu dostigao pola miliona.
• 1972 — Trojica američkih astronauta počeli su svoj 84-dnevni let u svemirskoj letelici "Skajlab 4".
• 1979 — Otvaranje Bukureškog metroa.
• 1988 — Benazir Buto izabrana za premijerku Pakistana.
• 1991 — Ruski predsednik Boris Jeljcin potpisao je seriju dekreta kojima je preneo vlast nad privredom sa sovjetske centralne vlade na vladu Rusije.
• 1992 — Na prvim višestranačkim izborima u Litvaniji nakon sticanja nezavisnosti od SSSR, ubedljivo je pobedila Demokratska radnička partija (bivši komunisti).
• 1992 — Savet bezbednosti UN pooštrio je sankcije protiv SR Jugoslavije uvođenjem rečne i pomorske blokade.
• 1995 — Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu optužio je predsednika Republike Srpske Radovana Karadžića i vojnog komandanata Ratka Mladića za genocid nad muslimanskim civilima počinjen tokom zauzimanja Srebrenice u julu 1995, kada je više hiljada bosanskih Muslimana ubijeno i raseljeno.
• 1998 — Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu proglasio je krivim jednog bosanskog Hrvata i dvojicu Muslimana za ubijanje i zlostavljanje srpskih zatvorenika 1992. u logoru Čelebići. To je bilo prvo suđenje za ratne zločine počinjene nad Srbima tokom rata u BiH.
• 2000 — Predsednik SAD Bil Klinton doputovao je u Vijetnam, u prvu posetu jednog američkog predsednika toj zemlji od završetka Vijetnamskog rata 1975.
• 2001 — Pariski klub poverilaca otpisao je SR Jugoslaviji 66% duga prema državama poveriocima.
• 2003 —
  • U Srbiji su, zbog malog odziva birača (39%), po treći put propali predsednički izbori.
  • U blizini Kabula ubijena je radnica UN, Francuskinja Betina Guazlar i ona je prva žrtva među zaposlenima u UN od kada je, dve godine ranije, svrgnuta talibanska vlast u Avganistanu.
• 2005 — Haški tribunal oslobodio je penzionisanog generala Armije Bosne i Hercegovine Sefera Halilovića krivice za zločine koje su nad hrvatskim civilima u Hercegovini u jesen 1993. počinile trupe te armije.

Rođenja

• 1762 — Karađorđe Petrović, vođa Prvog srpskog ustanka i rodonačelnik dinastije Karađorđevića. (prem. 1817)
• 1861 — Luiđi Fakta, italijanski političar i novinar. (prem. 1930)
• 1874 — Aleksandar Kolčak, ruski admiral, jedan od vođa Bele garde. (prem. 1920)
• 1895 — Paul Hindemit, nemački kompozitor, violinista, violista, dirigent i pedagog. (prem. 1963)
• 1905 — Janko Čmelik, revolucionar, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije. (prem. 1942)
• 1922 — Žoze Saramago, portugalski književnik, dobitnik Nobelove nagrade za književnost (1998). (prem. 2010)
• 1925 — Stane Dolanc, učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SR Slovenije i SFR Jugoslavije i junak socijalističkog rada. (prem. 1999)
• 1926 — Miko Tripalo, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i društveno-politički radnik SR Hrvatske i SFR Jugoslavije. (prem. 1995)
• 1928 — Klu Gulager, američki glumac. (prem. 2022)
• 1931 — Hjubert Samlin, američki bluz muzičar (gitarista i pevač). (prem. 2011)
• 1939 — Miloš Žutić, srpski glumac. (prem. 1993)
• 1942 — Jagoš Purić, srpski fizičar, rektor Beogradskog univerziteta (1998—2000). (prem. 2022)
• 1945 — Stiv Rejlsbek, američki glumac.
• 1946 — Džo Džo Vajt, američki košarkaš. (prem. 2018)
• 1946 — Slobodan Šijan, srpski slikar, reditelj, scenarista i filmski kritičar.
• 1947 — Dejvid Paterson, američki naučnik.
• 1948 — Mate Parlov, hrvatski bokser. (prem. 2008)
• 1951 — Migel Sandoval, američki glumac.
• 1960 — Stevan Karadžić, srpski košarkaš i košarkaški trener.
• 1967 — Nikoslav Bjegović, srpski fudbaler.
• 1968 — Vlado Šola, hrvatski rukometni golman i rukometni trener.
• 1969 — Ivana Banfić, hrvatska muzičarka.
• 1972 — Misi Pajl, američka glumica i pevačica.
• 1974 — Pol Skouls, engleski fudbaler i fudbalski trener.
• 1977 — Megi Džilenhol, američka glumica.
• 1981 — Kejt Miler Hajtke, australijska muzičarka i glumica.
• 1982 — Amare Stodemajer, američki košarkaš.
• 1983 — Bvana, srpski hip-hop muzičar.
• 1984 — Džema Atkinson, engleska glumica i model.
• 1984 — Ana Vučković Denčić, srpska spisateljica, novinarka i scenaristkinja.
• 1987 — Karlos Okendo, kolumbijski biciklista.
• 1989 — Milan Mačvan, srpski košarkaš.
• 1989 — Rasta, srpski muzičar i muzički producent.
• 1991 — Nemanja Gudelj, srpski fudbaler.
• 1992 — Marcelo Brozović, hrvatski fudbaler.
• 1993 — Andrija Pavlović, srpski fudbaler.
• 1995 — Piter Olajinka, nigerijski fudbaler.

Smrti

• 1272 — Henri III Plantagenet, engleski kralj. (rođ. 1207)
• 1831 — Karl fon Klauzevic, pruski general. (rođ. 1780)
• 1960 — Klark Gejbl, američki glumac. (rođ. 1901)
• 1995 — Petre Prličko, makedonski glumac. (rođ. 1907)
• 2005 — Henri Taub, kanadsko-američki hemičar, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju (1983). (rođ. 1915)
• 2006 — Milton Fridman, američki ekonomista, dobitnik Nobelove nagrade za ekonomiju (1976). (rođ. 1912)
• 2014 — Jovan Ćirilov, srpski teatrolog, književnik i značajan delatnik srpskog pozorišta i srpske kulture uopšte. (rođ. 1931)
• 2020 — Ivan Bekjarev, srpski glumac i radijski i TV voditelj. (rođ. 1946)
• 2020 — Mića Milošević, srpski reditelj i scenarista. (rođ. 1930)
• 2023 — Meto Jovanovski, makedonski glumac. (rođ. 1946)

Praznici i dani sećanja

• Đurđic - prenos moštiju svetoga Đorđa

Vidi još

• Spisak datuma
• Spisak godina
• Spisak decenija
• Spisak vekova
• Spisak milenijuma