Ambligonit
| Ambligonit | |
|---|---|
 | |
| Opšte informacije | |
| Kategorija | Fosfatni minerali |
| Formula | (Li,Na)AlPO 4(F,OH) |
| Strunc klasifikacija | 8.BB.05 |
| Kristalne sisteme | Triklinična |
| Kristalna klasa | Pinakoidalna (1) (isti H-M simbol) |
| Space group | C1 |
| Identifikacija | |
| Boja | Uglavnom bela ili kremasta, ali može biti i bezbojna ili bledo žuta, zelena, plava, bež, siva, braon ili roze. |
| Kristalni habitus | Prizmatični do stubastog oblika |
| Bližnjenje | Mikroskopsko polisintetičko blizančenje je uobičajeno |
| Cepljivost | [100] savršen, [110] dobar, [011] različit |
| Prelom | Nepravilan/neravan, subkonhoidan |
| Tvrdoća po Mosu | 5,5–6[1] |
| Sjajnost | Staklasto do biserno[1] |
| Specifična težina | 2,98–3,11 |
| Sjajnost poliranjem | masan do staklastog (u materijalu dragulja)[1] |
| Optičke osobine | Dvostruki lom, dvoosni, može biti pozitivan ili negativan[1] |
| Indeks prelamanja | na=1,577 – 1,591, nb=1,592 – 1,605, nc=1,596 – 1,613 |
| Dvojno prelamanje | .020 – .027[1] |
| Pleohroizam | slab do nepostojećeg[1] |
| Ultravioletna fluorescencija | veoma slaba zelena u dugom talasu, svetloplava fosforescencija u dugom talasu i kratkom talasu[1] |
Ambligonit je fluorofosfatni mineral, (Li,Na)AlPO
4(F,OH), sastoji se od litijuma, natrijuma, aluminijuma, fosfata, fluorida i hidroksida. Mineral se nalazi u naslagama pegmatita i lako se zamenjuje sa albitom i drugim feldsparima. Njegova gustina, cepanje i test plamena za litijum su dijagnostički. Ambligonit formira seriju sa montebrazitom, krajnjim članom sa niskim sadržajem fluora. Geološka pojava je u granitnim pegmatitima, visokotemperaturnim kalajnim žilama i grejzenima. Ambligonit se javlja sa spodumenom, apatitom, lepidolitom, turmalinom i drugim mineralima koji sadrže litijum u venama pegmatita. Sadrži oko 10% litijuma i koristi se kao izvor litijuma. Glavni komercijalni izvori su istorijski bili nalazišta Kalifornije i Francuske.
Istorija
[уреди | уреди извор]Ovaj mineral je prvi put otkrio u Saksoniji Avgust Brajtaupt 1817. godine, a on ga je nazvao od grčkog amblus, tup i gonia, ugao, zbog tupog ugla između rascepa. Kasnije je pronađen u Montebrasu, Krezu, Francuska, i u Hebronu u Mejnu; a zbog neznatnih razlika u optičkom karakteru i hemijskom sastavu, nazivi montebrazit i hebronit su primenjeni za mineral sa ovih lokaliteta. Otkriven je u znatnoj količini na lokalitetu Pala u okrugu San Dijego, Kalifornija; Caceres, Španija; i Blek Hils u Južnoj Dakoti. Plavi oblik ambligonita-montebrazita je opisan iz nalazišta u Ruandi. Najveći dokumentovani monokristal ambligonita imao je dimenzije 7,62 × 2,44 × 1,83 m i bio je težak oko 102 tone.[2]
Gemologija
[уреди | уреди извор]Transparentni ambligonit je fasetiran i korišćen kao dragi kamen. Kao dragi kamen postavljen u nakit, podložan je lomljenju i habanju usled opšte upotreve, pošto su mu tvrdoća i žilavost slabe.[1] Glavni izvori dragulja su Brazil i Sjedinjene Države. Australija, Francuska, Nemačka, Namibija, Norveška i Španija takođe su proizvele ambligonit kvaliteta dragog kamenja.[1]
[[File:Amblygonite - Taquaral, Itinga, Minas Gerais, Brazil.jpg|thumb|left|Ambligonite iz Takuarala, Itinga, Minas Žerajs, Brazil. Skala na dnu je jedan inč, sa vertikalnom linijom na jednom cm.]
Reference
[уреди | уреди извор]- ^ а б в г д ђ е ж з (Gia), Gemological. Gem Reference Guide. City: Gemological Institute of America (GIA), 1988. ISBN 0-87311-019-6
- ^ P. C. Rickwood (1981). „The largest crystals” (PDF). American Mineralogist. 66: 885—907.
Literatura
[уреди | уреди извор]- Klein, Cornelis and Hurlbut, Cornelius S., 1985, Manual of Mineralogy, 20th ed., p. 362, ISBN 0-471-80580-7
