Bitka kod Kreveta

Bitka kod Kreveta
	Deo Srpsko-turskih ratova
	; Bitka kod Đunisa
Vreme	28. septembar — 1. oktobar, 1876.
Mesto	greben između Đuniske i Peščaničke reke, oko 13 km zapadno od Aleksinca
Ishod	Turska pobeda.
Sukobljene strane
Kneževina Srbija	Osmansko carstvo
Komandanti i vođe
Mihail Černjajev	Abdul Kerim Nadir-paša
Jačina
44.000	65.000
Žrtve i gubici
oko 2.500	oko 1.200

Bitka kod Kreveta, vođena od 28. septembra do 1. oktobra 1876, bila je deo srpsko-turskog rata 1876-1877.^[1]

Pozadina

Posle bojeva kod Adrovca i Bobovišta, obe strane su iskoristile desetodnevno primirje da se utvrde na položajima i pripreme za nastavak borbe. Srpske snage pod komandom generala Mihaila Černjajeva (78 bataljona, 22 baterije - oko 120 topova - 10 eskadrona i 2 inžinjerijske čete - oko 44.000 ljudi) zauzele su front od oko 40 km po grupama: kod Aleksinca (13,5 bataljona, 3 baterije, 3 eskadrona i jedna četa pontonira), sela Bobovišta (7,5 bataljona i 2 baterije), na Deligradu (11 bataljona, 5 baterija, 6 eskadrona i 1 pionirska četa), na Krvavom visu (2 bataljona) i na liniji od Đuniskog visa preko sela Vitkovaca, Kreveta, Ostroša do Vukanje (u tri grupe, 44 bataljona, oko 12 baterija i 1 eskadron).^[1]

Turci (pet divizija) pod komandom Abdul Kerim Nadir-paše imali su jednu brigadu kod sela Tešice, jednu diviziju na liniji od sela Mrsolja (Moravac) do Donjeg Adrovca i od Svete Petke do Peščaničke reke, dve divizije i jednu brigadu od Čuke do Sarmanske kose i jednu brigadu (opšta rezerva) kod Donje Suhotne. Ukupno oko 65.000 ljudi.^[1]

Bitka

Pošto su srpske snage u odnosu na turske imale obuhvatni raspored, a Turci zatražili sedmodnevno primirje, general Černjajev je smatrao da je u povoljnijem položaju i prešao je 28. septembra u napad. U napad je trebalo da prvo pođu snage od Aleksinca, pređu na levu obalu Morave i na liniji Donji Adrovac-Mrsolj privežu jače turske snage. Ali, zbog nedovršenog pontonskog mosta, u napad su prvo prešle snage s Kreveta, a zatim s Đuniskog visa. One su proterale turske predstraže i napale na odsek turskog položaja Čuka-Međa; u 8 časova i 30 minuta prešle su u napad snage sa Grebuna prema selu Gredetinu, u 9 časova i 30 minuta snage od Pačarevskog jezera prema Golom brdu, a u 11 časova snage sa Ostroša i Kitice prema Sarmanskoj kosi, najzad i deo srpskih snaga postavljenih kod Aleksinca. ^[1]

Borbe su vođene celog dana. Na odseku Čuka-Međa, Turci su sačuvali položaje; na ostalom delu fronta Srbi su osvojili kosu između Radevačke i Krušinske reke, na koju su izvukli i artiljeriju. Oko 13. časova Turci su s privučenom opštom rezervom prešli u protivnapad s Golog Brda i Sarmanske kose i do mraka odbacili Srbe preko Gredetinske i Radevačke reke, s tim što su se srpski delovi zadržali na koti 372 i kod Kamenice. Deo snaga od Aleksinca prešao je na levu obalu Morave, ali je popodne turskim protivnapadom od Donjeg Adrovca i Mrsolja primoran da se povuče na desnu obalu. Na levoj obali kod mosta zadržao se jedan bataljon. Oko 16 časova turske snage s položaja Čuka i Međa prešle su u protivnapad, ali su odbijene. Za to vreme srpska artiljerija sa Bobovišta tukla je turske položaje na Čuki.^[1]

Zbog obostranih velikih gubitaka 29. septembra prošao je bez borbe, a 30. septembra turske snage sa Golog Brda i od sela Gredetina prešle su u napad i odbacile Srbe s leve obale Gredetinske reke prema Pačarevskom jezeri i Ostrošu. Srbi su popodne protivnapadom povratili položaje. Uporedo, deo srpskih snaga od Aleksinca vršio je demonstrativni napad i zauzeo selo Mali Bujimir, ali se istog dana povukao na položaj kod Aleksinca zbog netačnog obaveštenja da su Turci napali Bobovište. Noću 1/2. oktobra srpske snage ponovo su napale turske položaje kod Gredetina, ali su odbijene.^[1]

Posledice

Srbi su imali oko 2.500 izbačenih iz stroja, a Turci oko 1.200. Nastalo je zatišje sve do 19. oktobra, kada su Turci napali srpske položaje u bici kod Velikog Šiljegovca.^[1]

Reference

^ ^a ^b ^v ^g ^d ^đ ^e Gažević, Nikola (1973). Vojna enciklopedija (knjiga 5). Beograd: Vojnoizdavački zavod. str. 704—705.

Literatura

Urednici: Rudić, Srđan i Milošević, Dragiša (2012). Krevetska bitka i srpsko-turski rat 1876 - 1878 [Zbornik radova]. Beograd: Istorijski institut; Kruševac; Istorijski arhiv. str. 331. ISBN 978-86-8239-575-1.
Opačić, Dr Petar; Skoko, Dr Savo (1981). Srpsko-turski ratovi 1876 - 1878. Beograd: Beogradski izdavačko-grafički zavod. str. 339.
Opačić, Petar; Skoko, Savo; Vukčević, Slavko i Ratković-Kostić, Slavica (1998). Bitke i bojevi u Srpsko-turskom i Crnogorsko-turskom ratu 1876 - 1878. i Srpsko-bugarskom ratu 1885. [Znamenite bitke i bojevi srpske i crnogorske vojske: od Careva Laza 1712. do Dobropoljske bitke 1918.], Knj. 2. Novi Sad: Pravoslavna reč; Beograd: Vojnoizdavački zavod. str. 622. ISBN 86-335-0038-8.
Babac, Dušan M. (2011). Srpska vojska u ratovima za nezavisnost 1876 - 1878. Beograd: Medija centar "Odbrana". str. 247. ISBN 978-86-335-0325-9.

[:0-1] v ^g ^d ^đ ^e Gažević, Nikola (1973). Vojna enciklopedija (knjiga 5). Beograd: Vojnoizdavački zavod. str. 704—705.

[1]