Opština Ugljevik

Opština Ugljevik
Opština Ugljevik;
	Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Bosna i Hercegovina
Entitet	Republika Srpska
Stanovništvo
— 2013.	15.710
Geografske karakteristike
Vremenska zona	UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST)
Površina	170,42 km2
Ostali podaci
Načelnik opštine	Dragan Gajić [1] (SNSD)
Poštanski broj	76330
Pozivni broj	55
Dan opštine	27. oktobar - Sveta Petka Paraskeva
Veb-sajt	Opština Ugljevik

Opština Ugljevik je opština koji se nalazi u sjeveroistočnom dijelu Republike Srpske, BiH. Sjedište opštine se nalazi u naseljenom mjestu Ugljevik. Prema preliminarnim podacima popisa stanovništva 2013. godine, u opštini Ugljevik ukupno je popisano 15.710 lica.^[1]

Geografija

Opština Ugljevik se nalazi na nadmorskoj visini od 176 metara, na istočnim padinama planine Majevice, gdje se ona počinje spuštati ka ravnoj Semberiji. Ime je dobio po rudi koja se kopa na teritoriji opštine tj. uglju koji ovde na više mesta dopire i do same površine (rudnik je otvoren 1899. godine).

Prvobitno, centar opštine Ugljevik je bio u susjednom selu Zabrđe, do 1941. godine, kada je prebačen u rudarsko naselje Stari Ugljevik, a od 1980. godine je u novoizgrađenom naselju, Novom Ugljeviku — gradiću na reci Janji, između Bogutovog Sela, Starog Ugljevika i Zabrđa.

Opština Ugljevik se graniči sa opštinama Bijeljina na istoku i severu, Loparama na zapadu i Zvornikom na jugu. Jednim delom, na jugu se graniči i sa Teočakom koji pripada Federaciji BiH. Geografski gledano, teritorija ove opštine najvećim delom pripada Istočno-majevičkom rejonu, koje se prostire od reke Janje na zapadu i severu do Drine na istoku. Ugljevik, prema popisu iz 1993. godine ima 16.456 stanovnika i 4.733 domaćinstva. Sada u Ugljeviku živi oko 16.000 stanovnika. Ugljevik je najmlađe i najmodernije uređeno mjesto u Republici Srpskoj i BiH. Urbanistički plan Ugljevika osvojio je osamdesetih godina i međunarodnu nagradu.

Saobraćajna povezanost

Središnjim delom opštine prolazi magistralni put I reda numeracije M-I-113 (ranija numeracija M-18), od entitetske linije, odn. prevoja Banj Brdo do Bijeljine, izgrađen 1974. godine. Ovom saobraćajnicom opština je povezana sa Gradom Tuzla na zapadu (udaljena 49 km), i na istoku sa Gradom Bijeljina (udaljena 21 km).

Regionalni put drugog reda: R-II-4509 (ranija numeracija R-459), prolazi kroz opštinu. Ovim putnim pravcem opština je povezana sa Distriktom Brčko (39 km) na severu i Gradom Zvornik (55 km) na jugu, kao i graničnim prelazom sa Republikom Srbijom (GP Šepak - GP Trbušnica) i gradu Loznica (udaljenost: 36 km).

Mrežu lokalnih puteva čini 54 lokalna puta u ukupnoj dužini od 154,20 km^[2].

Naseljena mjesta

Područje opštine Ugljevik čine naseljena mjesta:^[a] Atmačići, Bogutovo Selo, Glinje, Gornja Krćina, Gornja Trnova, Donja Krćina, Donja Trnova, Zabrđe, Janjari, Jasenje*, Jasikovac*, Korenita, Maleševci, Mezgraja, Mukat Stankovići, Ravno Polje, Sarije, Srednja Trnova, Stari Ugljevik, Tursunovo Brdo*, Tutnjevac, Ugljevik, Ugljevik Selo, Ugljevička Obrijež.^[3]

(Na spisku Vlade Republike Srpske se nalaze i naseljena mjesta Bilalići i Sniježnica)^[4]

Naseljena mjesta 1991.

Atmačići, Bogutovo Selo, Donja Krćina, Donja Trnova, Glinje, Gornja Krćina, Gornja Trnova, Janjari, Jasikovac, Korenita, Maleševci, Mezgraja, Mukat-Stankovići, Ravno Polje, Sarije, Srednja Trnova, Stari Ugljevik, Tursunovo Brdo, Tutnjevac, Ugljevička Obrijež, Ugljevik, Ugljevik Selo i Zabrđe.

Površina opštine je 170,42 km². Do 1992. godine u sastavu opštine Ugljevik bila su i naseljena mjesta: Bilalići, Jasenje, Sniježnica, Stari Teočak i Teočak-Krstac, te dijelovi naseljenih mjesta: Jasikovac i Tursunovo Brdo, koji su pripali Federaciji BiH. Od ovog područja formirana je opština Teočak.

Stanovništvo

Po posljednjem službenom popisu stanovništva iz 1991. godine, opština Ugljevik imala je 25.587 stanovnika, raspoređenih u 28 naselja. Činjenica je da su sela na Majevici, pa tako i u čitavoj BiH, usljed ratova, i prije ovog posljednjeg bila etnički podijeljena. Tako imamo čisto srpska, čisto bošnjačka, čisto hrvatska sela. Malo drugačije bilo je u gradskim sredinama gdje je stanovništvo bilo ravnomjerno zastupljeno. Sličan slučaj je i sa opštinom Ugljevik.

Nacionalnost^[5]	2013.	1991.	1981.	1971.
Srbi	13.412 (85,37%)	14.468 (56,54%)	14.066 (57,31%)	14.816 (61,27%)
Muslimani ^[b]	2.186 (13,91%)	10.241 (40,02%)	9.403 (38,31%)	8.859 (36,64%)
Hrvati	42 (0,27%)	56 (0,21%)	17 (0,06%)	53 (0,21%)
Jugosloveni	8 (0,05%)	290 (1,13%)	509 (2,07%)	35 (0,14%)
ostali i nepoznato	62 (0,39%)	532 (2,07%)	545 (2,22%)	415 (1,71%)
Ukupno	15.710	25.587	24.540	24.178

Političko uređenje

Sastav Skupštine Opštine Ugljevik prema rezultatima izbora 2020.

7

6

2

1

7 6 2 2 1 1 1 1 1 1

Od ukupno 23 mandata na pojedine partije otpada:

SNSD: 7

SDS: 6

SP-SNP: 2

NPS: 2

DEMOS: 1

DNS: 1

SDA: 1

PDP: 1

RSS: 1

SPS: 1

Opštinska administracija

Načelnik opštine predstavlja i zastupa opštinu i vrši izvršnu funkciju u Ugljeviku. Izbor načelnika se vrši u skladu sa izbornim Zakonom Republike Srpske i izbornim Zakonom BiH. Opštinsku administraciju, pored načelnika, čini i skupština opštine. Institucionalni centar opštine Ugljevik je naselje Ugljevik, gdje su smješteni svi opštinski organi.

Načelnik opštine Ugljevik je Dragan Gajić ispred Saveza nezavisnih socijaldemokrata, koji je na tu funkciju stupio nakon lokalnih izbora u Bosni i Hercegovini 2024. godine. Sastav skupštine Opštine Ugljevik je prikazan u tabeli.^[6]

Istorija

Ugljevik se spominje u prvom Turskom popisu 1533. godine, što je ujedno i prvo sigurno pominjanje Ugljevika u istorijskim izvorima.

U pomenutom turskom defteru navodi se da sela Lab-deresi, Ugljevik i Strnica pripadaju Teočaku, sa 4 muslimanske, 27 hrišćanskih kuća i 3 neoženjena te da su timar Miruveta - sina Nesuha - sa drugovima. Istom timaru pripada i čifluk Nesuha u selu Lab-deresi^[7].
Istim defterom je navedeno da dijelovi ova tri sela su i timari: Muruveta, sina Kula i Nedžatija, sina dizdara Nesuha - koji su posadnici u tvrđavi Teočak^[7].

1548. godine zabilježenoj je: Selo Lab-deresi, drugim imenom Ugljevik, dakle, alternativna dva imena za to naselje^[7]. Strnica - nije ubicirano^[7].

Poslije pada Srebrenika i Teočaka 1521. godine najvjerovatnije iste godine u sastav turske carevine ulazi i prostor Ugljevika. Najznačajniji lokalitet iz srednjeg vijeka na području opštine je ostatak utvrđenja Jablan grad.

U vrijeme I srpskog ustanka prostor Ugljevika su ustanici privremeno oslobađali. Od 1878. godine sve krajeve okupirao je novi zavojevač Austrougarska i od tada pa do kraja Prvog svjetskog rata traje austrougarski period.

Prva škola na prostoru Ugljevika otvorena je u Zabrđu 1875/76. godine. Nalazila se na carskom drumu koji je spajao dva nahijska centra Bijeljinu i Koraj sa Tuzlom. Druga škola otvorena je u Koreniti 1892. Treća i najveća škola otvorena je 1892. godine u Ugljeviku. Zbog burnih istorijskih događaja na ovim prostorima, zbog toga što je čak tri puta mijenjano mjesto opštinskog centra, danas Opštini Ugljevik nedostaju uobičajeni stari javni objekti opštine, policije i sl.

Kultura

O kulturnom životu u ovoj opštini najviše se brine Kulturno umjetničko udruženje Rudar, osnovano 1976. godine. Ovaj aspekt života se poboljšao nakon izgradnje zgrade i osnivanja Centra za kulturu „Filip Višnjić“.

Centar za kulturu „Filip Višnjić“

Novu zgradu Centra za kulturu otvorio je tadašnjni predsjednik Republike Srpske Dragan Čavić 16. septembra 2006. godine, dok je čin osvjećenja objekta obavio episkop zvorničko-tuzlanski Vasilije. Ova zgrada je replika zgrade Uprave Rudnika (u narodu poznatija kao "Direkcija") koja se nalazila u Starom Ugljeviku. Originalna zgrada je izgrađena u periodu od 1920—1922. godine, gradili su je dalmatinski majstori klesari, a kamen za izgradnju je prenošen žičarom sa brda Baljak. To je savremeni funkcionalistički objekat djelo savremene arhitekture dvadesetih godina, jednostavan bez nepotrebnih klasicističkih i akademističkih ukrasa uz logičnu primenu prirodnog materijala kamena spretno upotrebljenog od strane dalmatinskih majstora gradnje u ovom materijalu na razuđenoj osnovi sa prilazima preko masivnih stepeništa i pokriven četvorovodnim krovovima. Gornji zidovi su obloženi kamenom (bijelim) i izrađeni su od tesanika- pravilnih kamenih oblika, a u prizemlju je upotrebljen kamen prirodnog oblika. Prozorski parapeti su takođe od slobodnih blokova kamena, a iznad prozora su betonske grede što je u skladu sa savremenom arhitekturom. Upotrebljene su i atrape u ukrašavanju fasade tj. slepi prozorski otvori.

Do preseljenja Starog Ugljevika u novi Ugljevik, zgrada je služila i kao Centar za srednje usmjereno obrazovanje (1977—1984). U novoj zgradi se odvija intenzivan kulturni život: izložbe, koncerti, predstave... a u njoj su se našle i prostorije za Narodnu biblioteku.

Kulturne manifestacije

Višnjićevi dani

Opština Ugljevik, u saradnji sa opštinama Bijeljina i Šid, organizuje krajem septembra i u oktobru, manifestaciju u čast srpskog guslara Filipa Višnjića. Centralna manifestacija, u opštini Ugljevik, se obavlja ispred spomen-obilježja na mjestu rodne kuće guslara u Gornjoj Trnovi.

Jovićevi dani

U slavu na tragično preminulog pukovnika Vojske Republike Srpske, Milana Jovića, opština i Boračka organizacija Republike Srpske svake godine organizuje kulturno-sportsku manifestaciju "Jovićevi dani".

Sveta Petka Paraskeva — krsna slava Opštine

Najintenzivnija kulturna dešavanja zbivaju se 27. oktobra, na krsnu slavu Opštine — Svetu Petku Paraskevu. Ovaj dan se slavi i kao Dan opštine.

Festival „Dani harmonike“

U organizaciji Osnovne muzičke škole „Kornelije Stanković“ i Centra za kulturu „Filip Fišnjić“, od 2009. godine, održava se festival „Dani harmonike“.

Majevičko posijelo

U organizaciji KUU-a „Rudar“ Ugljevik i pod pokroviteljstvom Skupštine opštine Ugljevik, u januaru i februaru svake godine održava se tradicionalni etno festivala — Majevičko posijelo, organizovan kao takmičenje sela opštine u igri prstena, povlačenju konopca, šahu, pjevanju, sviranju dvojnica, frule, harmonike i violine, tvorevinama kućne radinosti, znanju iz istorije, vjeronauke i poljoprivrede...

27. jul — Dan ustanka naroda SR BiH

U Donjoj Trnovi svake godine se organizuje proslava 27. jula — Dana ustanka naroda BiH protiv okupatora u Drugom svjetskom ratu. Centralna proslava se odvija kod spomenika Borcima Srema i jugoistočne Bosne. Tog dana Trnova ugosti i mnoštvo gostiju, starih boraca i poštovaoca NOR-a iz Vojvodine i drugih mjesta bivše SFRJ.

16. jun — Dan oslobođenja Ugljevika

Na dan kada su jedinice Majevičkog odreda i 1. bataljona 2. Vojvođanske brigade oslobodile Ugljevik od okupatora 16. juna 1943. godine, i na nekadašnji Dan opštine i Dan oslobođenja opštine, SUBNOR RS organizuje svake godine skromnu manifestaciju "16. jun — Dan oslobođenja Ugljevika" kao i Udruženje građana „Kolona BB“ manifestaciju „Dani Starog Ugljevika“.

Narodni zborovi — vašari

Gotovo svako mjesto u opštini Ugljevik organizuje narodne zborove, ili popularno, vašare. Najčešće se vašari organizuju za slave mjesnih crkvi, ali najpoznatiji i najmasovniji je onaj u Donjoj Trnovi nakon proslave 27. jula. Ovakvi običaji, koji imaju dugu tradiciju, u posljednje vrijeme su postali stjecište kiča i šunda.

Škole na području opštine

Osnovna škola „Aleksa Šantić“ Ugljevik,
Osnovna škola „Vuk Karadžić“ Donje Zabrđe,
Osnovna škola „Filip Višnjić“ Donja Trnova,
Srednja škola „Mihailo Petrović Alas“ Ugljevik,
Osnovna muzička škola „Kornelije Stanković“ Ugljevik.

Sport

Na području opštine djeluje više sportskih klubova. Više klubova iz raznih sportova nosi ime „Rudar“, ali nisu organizovani u jedno sportsko društvo sa tim imenom. Ime Rudar nose klubovi iz sledećih sportova: košarka, fudbal, karate, odbojka, šah, džudo i kuglanje.

Na području opštine djeluje još 10 fudbalskih klubova: „Hajduk“ Mezgraja, „Partizan“ Donja Trnova, „Majevica“ Donje Zabrđe, „Strijelac“ Tutnjevac, „Borac“ Ugljevička Obrijež, „Budućnost“ Ravno Polje, „Mladost“ Bogutovo Selo, „Proleter“ Ugljevik Selo, „Graničar“ Korenita i „Čelzi“ Donja Trnova.

Karate klub „Rudar“ postoji od 1994. godine. Ima zapažene nastupe na takmičenjima u zemlji i inostranstvu. Najznačajniji uspjeh, od postojanja ovog kluba, je zlatna medalja Jelene Petrović na svjetskom prvenstvu u Milanu (Italija), juna 2007. godine (dicsiplina kate).
Košarkaški klub „Rudar“ osnovan je 1984. godine. Trenutno je u Prvoj ligi republike Srpske (i u muškoj i ženskoj konkurenciji). Najveći uspjeh kluba je osvajanje šampionske titule Prve lige Republike Srpske 2005. godine. Za mlađe selekcije ovog kluba nastupao je i igrač NBA kluba Nju Džerzi Nets Mile Ilić.
Fudbalski klub „Rudar“ je osnovan 1925. godine, što ga čini jednim od najstarijih klubova u zemlji. Do rata takmičio se u nižerazrednim ligama. Osnivanjem FSRS i pokretanjem takmičenja, FK „Rudar“ dobija na značaju. Najveći uspjesi kluba su: Prvak Republike Srpske za sezonu 1996/97; Osvajač Super-kupa Republike Srpske 1997; Šampioni RS za sezonu 1997/98; Osvajači Kupa RS 1998. god.; Apsolutni šampioni RS 1998. god. (dupla kruna); Osvajači Kupa RS 1999. god. Na vječnoj tabeli FSRS, klub se nalazi na 4. mjestu. Klub se trenutno takmiči u Drugoj ligi Republike Srpske.
Kuglaški klub „Rudar“ osnovan 22. juna 1999. godine. Već nekoliko godina se uspješno takmiči u I ligi Republike Srpske. Osnovan je inicijativu nekoliko radnika i rukovodilaca preduzeća „Rudnik i Termoelektrana Ugljevik“.

Poznate ličnosti

Spomen obilježje u Gornjoj Trnovi, na mjestu rodne kuće Filipa Višnjića.

Filip Višnjić — guslar
Ljubomir Gajić — akademski slikar, prvi predsjednik Udruženja likovnih i primijenjenih umjetnosti Republike Srpske
Milan Jović — borac, pukovnik Vojske Republike Srpske
Mitar Maksimović Mando — četnički Vojvoda, borac Vojske Republike Srpske
Petar Đurković — astronom
Hajrudin Mešić — borac, zapovjednik muslimanske Prve teočanske brigade
Slavko Nikolić - vođa Orkestra harmonika
Mitar Mirić — estradni umjetnik
Jovo Nikolić — aforističar
Bogić Bogićević — političar, član predsjedništva SFRJ, predsjednik Olimpijskog komiteta BiH
Željko Gavrić ― fudbaler
Mihailo Ristić - fudbaler