Patrijarh srpski Arsenije IV
| Patrijarh srpski Arsenije IV | |
|---|---|
 Patrijarh srpski Arsenije IV | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1698. |
| Mesto rođenja | Peć, Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 18. januar 1748. (49/50 god.) |
| Mesto smrti | Sremski Karlovci, Habzburška monarhija |
| Arhiepiskop pećki i patrijarh srpski | |
| Godine | (1725-1737) |
| Prethodnik | Mojsije I |
| Naslednik | Joanikije III |
| Poglavar Karlovačke mitropolije | |
| Godine | (1737—1748) |
| Prethodnik | Vikentije Jovanović |
| Naslednik | Isaija Antonović |
Arsenije IV Jovanović Šakabenta (Peć, 1698 ili 1699 — Sremski Karlovci, 18. januar 1748) bio je arhiepiskop pećki i patrijarh srpski od 1725. do 1737. godine[1] a potom poglavar Karlovačke mitropolije od 1737.[1] do 1748. godine.[2]
Biografija
[uredi | uredi izvor]
Arsenije je poreklom iz Banjana iz sela Šake kod Renovca, po čemu su i dobili prezime Šakabente.[3] Porodica mu je živela u Starom Vlahu, gde su bili filurdžije sa baštinom u selu Opaljeniku. Za njegov uspon presudna je bila pomoć imućnog kneza Bratula Jankovića iz Nove Varoši koji ga je uze pod svoje staranje.[4] Zamonašio se kao mladić i vrlo rano (pre 1723) postao raški mitropolit. Patrijarh Mojsije ga je za života odredio za svog naslednika, pa je Arsenije postao patrijarh 1725. godine.
Arsenija IV je, poput Arsenija III Čarnojevića, aktivno radio na oslobođenju Srbije i srpskog naroda od Turaka, pa se pridružio austrijskoj vojsci kada je 1737. godine izbio novi austro-turski rat. Sa njim su se mnogi Srbi i arbanaški Klimenti stavili na stranu Austrije. Turci su ga hteli živog "sažeći" (spaliti) pa je morao da se skloni u Austriju.[5] Ali, ubrzo zatim Austrija doživljava poraz i Arsenije IV predvodi drugu veliku seobu Srba na sever, u Ugarsku.
Nakon smrti karlovačkog mitropolita Vikentija, patrijarh Arsenije IV postao je i administrator Karlovačke mitropolije. Carica Marija Terezija potvrdila je 1741. godine patrijaršijsko dostojanstvo Arseniju IV i postavila ga za duhovnog poglavara nad celim srpskim sveštenstvom i narodom.
Arsenije IV je, na mestu stare i skromne mitropolijske rezidencije u Karlovcima, podigao novi dvor (kasnije je izgoreo u požaru - 1788) i seminar i kapelu svetog Trifuna, koja je postojala sve do podizanja karlovačke Saborne crkve.
Tokom života u Austriji, Arsenija IV nije održavao veze sa patrijarhom Joanikijem III koga su postavili Turci, ali se brinuo o manastirima i crkvama u Srbiji.
Patrijarh Arsenije IV umro je januara 1748. godine u Karlovcima. Sahranjen je u manastiru Krušedol.
Imao je brata Andriju i sestru Anđeliju, udatu za kneza Atanasija Raškovića.[4]
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 71. ISBN 86-331-2075-5.
- ^ Vuković 1996, str. 33-34.
- ^ M. S. Milojević: Obšti list Patrijaršije Pećske, Glasnik Srpskog učenog društva knjiga XXXV. str. 77.
- ^ a b Tričković, Radmila (2013). Beogradski pašaluk 1687-1739. Beograd: Službeni glasnik. str. 381—383. ISBN 978-86-519-1782-3.
- ^ "Peštansko-budimski skoroteča", Budim 1842. godine
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Vuković, Sava (1996). Srpski jerarsi od devetog do 20. veka. Beograd: Evro.
- Grujić, Radoslav (1913). „Pisma pećskih patrijaraha iz drugog i trećeg decenija XVIII-tog veka”. Spomenik SKA. 51: 105—134.
- Grujić, Radoslav (1931). „Pećki patrijarsi i karlovački mitropoliti u 18 veku”. Glasnik Istoriskog društva u Novom Sadu. 4: 13—34, 224—240.
- Kašić, Dušan Lj. (1960). „Stanje u Pećskoj patrijaršiji posle emigracije patrijarha Arsenija IV” (PDF). Bogoslovlje. 19 (1-2): 16—30. Arhivirano iz originala (PDF) 03. 05. 2019. g. Pristupljeno 03. 05. 2019.
- Ruvarac, Ilarion (1900). „Povelja patrijarha Mojseja dana raškom mitropolitu Arseniju Jovanoviću”. Spomenik SKA. 38: 122.
- Ruvarac, Ilarion (1901). Raški episkopi i mitropoliti. Beograd: Srpska kraljevska akademija.
- Samardžić, Radovan (1986). „Srpska crkva u Turskom carstvu 1690-1766”. Istorija srpskog naroda. 4 (1). Beograd: Srpska književna zadruga. str. 531—552.
- Slijepčević, Đoko M. (1962). Istorija Srpske pravoslavne crkve. 1. Minhen: Iskra.
- Slijepčević, Đoko M. (1966). Istorija Srpske pravoslavne crkve. 2. Minhen: Iskra.
- Šuletić, Nebojša (2021). „Imenovanja pećkih patrijaraha (1691-1766)” (PDF). Zbornik Matice srpske za istoriju. 104: 51—71.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ljudi | |
