Pređi na sadržaj

Prva makedonsko-kosovska proleterska udarna brigada

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Prva makedonsko-kosovska proleterska brigada
Formiranje Prvo makedonsko-kosovske brigade, 1943
Postojanje11. novembar 1943 — 24. jun 1944.
Mesto formiranja:
Slivovo, kod Ohrida
Jačina700 vojnika i oficira[traži se izvor]
DeoNOV i PO Jugoslavije
Angažovanje
Odlikovanja
Orden narodnog heroja Orden narodnog oslobođenja Orden partizanske zvezde sa zlatnim vencem
Komandanti
KomandantPetar Brajović
Politički komesarMita Miljković

Prva makedonsko-kosovska proleterska udarna brigada je formirana 11. novembra 1943. godine u selu Slivovu kod Ohrida. Sastojala se od boraca bataljona „Mirče Acev“, Kičevskog bataljona, Prvog kosovsko-metohijskog bataljona „Ramiz Sadiku“ i Drugog kosovsko-metohijskog bataljona „Boro Vukmirović”. Imala je oko 700 boraca.

Prvi komandant brigade bio je Petar Brajović, narodni heroj, a politički komesar Mita Miljković.

Brigada je bila višenacionalnog sastava i u njenim redovima zajedno zajedno su se borili Makedonci, Albanci, Srbi, Crnogorci, Slovenci i Italijani.

Borbeni put brigade

[uredi | uredi izvor]

Odmah posle formiranja, brigada je vodila borbe protiv nemačkih i balističkih jedinica na terenu Kičeva i protiv bugarskih okupacionih jedinica na području Kruševa, Resana i Ohrida. Početkom decembra, vodila je odbrambene borbe protiv nemačko-balističkih jedinica koje su koncentrično napadale iz Kičeva, Debra i Struge na slobodnu teritoriju Debarca, na kojoj su se nalazili Centralni komitet KP Makedonije i Glavni štab NOV i PO Makedonije.

Pod pritiskom nadmoćnijih nemačko-balističkih jedinica, brigada je zajedno s Glavnim štabom i CK KPM izvršila marš preko Galičice i albanske teritorije u Grčku, gde je 13. decembra 1943. stigla u Karadžovu. U vreme pokreta, u sastav brigade ušao je bataljon „Stiv Naumov“, ali je već u januaru 1944. izašao iz njenog sastava i s bataljonom „Hristo Botev“ formirao Treću grupu bataljona. Prema operativnom planu GŠ Makedonije, 1. makedonsko-kosovska s Drugom makedonskom brigadom i Trećom grupom bataljona vodila je do kraja januara 1944. uspešne borbe protiv nemačkih i bugarskih snaga na Meglenu, Marijovu i rejonu planine Kožuf i ugrožavala komunikacije Solun–Đevđelija–Skoplje.

U Februarskom pohodu posebno se istakla u teškim borbama koje je u prvoj polovini februara 1944. vodila protiv znatno brojnijih i opremljenijih bugarskih jedinica. Brigada je po velikom snegu, mrazu i hladnoći prešla preko 300 kilometara. U sukobu s bugarskim jedinicama, brigada je olakšala prolaz 3. grupe bataljona s Glavnim štabom Makedonije i izbijanje na teren Kumanova.

Za iskazanu hrabrost i upornost tokom Februarskog pohoda, brigada je pohvaljena od GŠ Makedonije 26. marta 1944. godine. U Prolećnoj ofanzivi, brigada je bila podeljena na dve grupe bataljona (makedonsku i kosovsko-metohijsku), učestvovala u ofanzivi ka zapadnoj Makedoniji i od 8. maja do 4. juna razbila protivofanzivu 297. nemačke divizije i balističkih snaga u Debarcima i vodila borbe na komunikaciji Struga–Debar.

Od grupe makedonskih bataljona formirana je 8. juna 1944. Prva makedonska brigada, a od kosovsko-metohijskih, 24. juna 1944. godine Prva kosovsko-metohijska brigada.

Odlikovana je Ordenom narodnog heroja Jugoslavije 8. novembra 1958. godine (pod imenom 15. proleterska brigada), Ordenom narodnog oslobođenja i Ordenom bratstva i jedinstva.

Narodni heroji Prve makedonsko-kosovske proleterske brigade

[uredi | uredi izvor]
Spomenik Prvoj makedonsko-kosovskoj brigadi u blizini Belčišta, centra slobodne partizanske teritorije Debarca 1943. godine.

Neki od boraca Prve makedonsko-kosovske proleterske brigade, proglašeni za narodne heroje Jugoslavije, su:

Literatura

[uredi | uredi izvor]
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Прва_македонско-косовска_пролетерска_ударна_бригада&oldid=28832607”