Radalj

Radalj
Radalj;
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Mačvanski
Opština	Mali Zvornik
Stanovništvo
— 2011.	2211
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 24′ 07″ S; 19° 11′ 00″ I / 44.402° S; 19.183333° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	394 m
	Radalj Radalj na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	15321
Pozivni broj	015
Registarska oznaka	LO

Radalj je naselje u Srbiji u opštini Mali Zvornik u Mačvanskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 2211 stanovnika.

Ovde se nalaze Radaljska banja i Radaljsko jezero.

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Radalj živi 1920 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 37,4 godina (36,6 kod muškaraca i 38,3 kod žena). U naselju ima 758 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,29.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[1]
Godina	Stanovnika
1948.	1.901
1953.	2.189
1961.	2.590
1971.	2.502
1981.	2.342
1991.	2.574	2.525
2002.	2.497	2.584

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[2]

Srbi	2.478	99,23%
Česi	2	0,08%
Rusi	2	0,08%
nepoznato	2	0,08%

Stanovništvo prema polu i starosti^[3]


	m	ž
?	1	4
80+	11	16
75—79	20	32
70—74	61	66
65—69	66	75
60—64	58	70
55—59	53	51
50—54	64	63
45—49	116	95
40—44	132	104
35—39	93	97
30—34	76	70
25—29	72	74
20—24	100	81
15—19	115	96
10—14	109	90
5—9	74	70
0—4	59	63
Prosek :	36,6	38,3

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	265	299	489	528	595	741	758

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	100	177	118	207	98	43	9	5	0	1	3,29

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	1.038	321	660	39	13	5
Ženski	994	172	671	134	13	4
UKUPNO	2.032	493	1.331	173	26	9

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	581	64	0	8	227
Ženski	241	52	0	1	59
UKUPNO	822	116	0	9	286
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	12	58	48	7	55
Ženski	0	1	38	12	5
UKUPNO	12	59	86	19	60
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	1	19	25	10	6
Ženski	3	4	17	13	18
UKUPNO	4	23	42	23	24
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	6	0	0	35
Ženski	7	0	0	11
UKUPNO	13	0	0	46

Istorija[uredi | uredi izvor]

Na zahtev Jovana Cvijića, radaljski učitelj Nikola Nenadović je 1903. godine, prema Cvijićevim pismenim uputstvima, napisao „Opis sela Radalja”, jedan obiman etnografski tekst koji je Vidosava Stojančević objavila u knjizi „Rađevina i Jadar u spisima Cvijićevih saradanika”. U svom studioznom radu, u okviru kojeg je bila i precizna topografska skica sela, učitelj Nenadović je opisao i svojom rukom nacrtao crtež masivnog nadgrobnog spomenika, za koji je iz nekog razloga utvrdio da potiče baš iz 1205. godine. Uklesani tekst na stećku glasi: SE LEŽI BOGUŠ NA SVOJE ZEMLjE NA PLEMENITO NASTAVI SIN JEGOV MILEN. Iznad natpisa nalazi se krst u obliku „anka”. Autohtono mesto spomenika bilo je „izmeđ’ reke Radalja i školske zgrade”. Godine 1904, spomenik je prenet u Etnografski muzej u Beogradu, gde je stručnom analizom utvrđeno da potiče iz početka 15-og veka. Prvi put je predstavljen javnosti na izložbi organizovanoj 1955. godine, a zatim je postavljen na Kalemegdan, kod Despotove kapije, odnosno današnje Narodne opservatorije, gde se i sada nalazi. Uklesani izraz NA SVOJE ZEMLjE NA PLEMENITO(j), govori da je u pitanju nadgrobni stećak nekog vlastelina.

Prvi pomen[uredi | uredi izvor]

Najstariji pomen sela Radalja je iz 1452. godine. U jesen te godine, despot Đurađ je nekoliko meseci boravio u zapadnoj Srbiji i istočnoj Bosni. Sastao se sa bosanskim kraljem Stefanom Tomašom, sa kojim je sklopio formalni mir posle dužeg perioda međusobnih neprijateljstava. Na sastanku dva srpska vladara i rođaka, dogovoreno je da Tomaš prizna Đurđevo pravo na grad Zvornik, kojeg je despot faktički držao već duže vreme. Sa svoje strane, despot se obavezao da će pomoći kralju u njegovom sukobu sa Đurđrvim saveznikom, osionim hercegom Stefanom Vukčićem Kosačom, po čijoj će tituli srednjovekovno Zahumlje dobiti današnje ime. Dodatno, kralj Tomaš je na sebe preuzeo obavezu da posreduje u sporu smederevskog despota sa Mletačkom republikom, u vezi sa spornim teritorijama u Zeti. U sviti despota Đurđa na pregovorima sa bosanskim kraljem nalazilo se nekoliko Dubrovčana, među kojima je najznačajniji bio Paskoje Sarkočević, član despotovog „tajnog saveta” i „čelnik riznički” srpske Despotovine. Sarkočević je pismo od 25. oktobra 1452. godine, kojim je obaveštavao svoju životno zainteresovanu Republiku o toku diplomatskih pregovora, adresirao „u selu Radalju, kod Zvornika”. Dokument je registrovan u protkolnoj knjizi fonda Lettere di Levante Arhiva Dubrovačke republike.

Granit za oblaganje Palate Glavne pošte u Beogradu, završene 1938, potekao je iz ovog sela - na vađenju hiljadu vagona kamena mogla je raditi i polovina stanovnika seoske opštine.^[4]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
^ "Politika", 29. jul 1936

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[2] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[3] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[4] "Politika", 29. jul 1936

[1]

[2]

[3]

[4]