Sirmijum (tema)
| Tema Sirmijum Θέμα Σιρμίου | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1018—1071 | |||||||||||||
 Tema Sirmijum, oko 1025. godine | |||||||||||||
| Glavni grad | Sirmijum | ||||||||||||
| Regija | Panonska nizija, Balkan | ||||||||||||
| Zemlja | Vizantijsko carstvo | ||||||||||||
| Događaji | |||||||||||||
| strateg | |||||||||||||
• | Konstantin Diogen | ||||||||||||
| Istorija | |||||||||||||
• Uspostavljeno | 1018 | ||||||||||||
• Ukinuto | 1071 | ||||||||||||
| |||||||||||||
Tema Sirmijum (vizantijski grčki: Θέμα Σιρμίου) je bila vizantijska administrativna jedinica (tema), sa sedištem u Sirmijumu (današnja Sremska Mitrovica). Postojala je u 11. veku, kao pogranična vizantijska oblast naspram susedne Kraljevine Ugarske. Obuhvatala je Srem sa okolnim oblastima, koje se nalaze u sastavu današnjih država Srbije, Hrvatske i Bosne i Hercegovine.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
| Ovaj članak je deo serije o istoriji Srbije, Vojvodine, Bosne i Hercegovine, Republike Srpske i Hrvatske | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
|
||||||||||||||
|
||||||||||||||
Početkom 11. veka, područje na kome će kasnije biti formirana tema Sirmijum nalazilo se u sastavu Samuilovog carstva. Posle poraza Samoulovih naslednika (1018) i lokalnog vojvode Sermona, koji je pokušao da se osamostali u Sremu, tu oblast je zaposela Vizantija, koja je formirala posebnu pokrajinu - temu Sirmijum, koja je dobila ime po svom glavnom gradu.
Tema Sirmijum je pored samog Srema obuhvatala i neke okolne oblasti koje su bile pod vizantijskom vlašću, zapadno od Beograda, sa obe strane reke Save. Kao pogranična oblast, bila je izložena čestim ugarskim napadima.
Pored teme Sirmijum, tokom prve polovine 11. veka postojala je nešto južnije i vizantijska tema Srbija, koja je obuhvala središnje srpske oblasti.[2]
Nakon velikog vizantijskog poraza na azijskom bojištu u bici kod Manzikerta (1071), u carstvu je zavladala poliička nestabilnost, što je iskoristila susedna Ugarska koja je poharala i zauzela Srem, čime je i tema Sirmijom prestala da postoji. Ta oblast je sredinom 12. veka ponovo došla pod privremenu vizantijsku vlast, ali već nakon 1180. godine ponovo potpada pod ugarsku vlast.[3]
U crkvenom pogledu, na području teme Sirmijum postojala je pravoslavna Sremska episkopija, koja se u to vreme nalazila u sastavu Ohridske arhiepiskopije.
Upravitelji[uredi | uredi izvor]
Upravitelji teme sa titulom stratega:
- Konstantin Diogen (1018—1029)
- Teofil Erotik (1040)
- Ljutovid (1039—1042)
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Istorija Srema
- Slovenski ustanak protiv vizantijske vlasti (1040—1041)
- Slovenski ustanak protiv vizantijske vlasti (1072)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Komatina & Komatina 2018, str. 141-164.
- ^ Maksimović 1997, str. 31-43.
- ^ Ostrogorski 1969.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Komatina, Ivana; Komatina, Predrag (2018). „Vizantijski i ugarski Srem od X do XIII veka”. Zbornik radova Vizantološkog instituta. 55: 141—164.
- Maksimović, Ljubomir (1997). „Organizacija vizantijske vlasti u novoosvojenim oblastima posle 1018. godine”. Zbornik radova Vizantološkog instituta. 36: 31—43.
- Ostrogorski, Georgije (1969). Istorija Vizantije. Beograd: Prosveta.
- Radojčić, Borislav (1966). „Skiličin Nastavljač”. Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije. 3. Beograd: Vizantološki institut. str. 173—187.
- Thurn, Hans, ur. (1973). Ioannis Scylitzae Synopsis historiarum. Berlin-New York: De Gruyter.
- Ferluga, Jadran (1966). „Jovan Skilica”. Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije. 3. Beograd: Vizantološki institut. str. 51—172.
- Flusin, Bernard; Cheynet, Jean-Claude, ur. (2003). John Scylitzès: Empereurs de Constantinople. Paris: Lethielleux.
- Wortley, John, ur. (2010). John Skylitzes: A Synopsis of Byzantine History, 811–1057. New York: Cambridge University Press.
