Pređi na sadržaj

Ernest Volton

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Ernest Tomas Sinton Volton
Lični podaci
Datum rođenja(1903-10-06)6. oktobar 1903.
Mesto rođenjaEbisajd, Dangarvan, Ujedinjeno Kraljevstvo
Datum smrti25. jun 1995.(1995-06-25) (91 god.)
Mesto smrtiBelfast, Ujedinjeno Kraljevstvo
Naučni rad
PoljeFizika
MentoriErnest Raderford
Poznat poNuklearna fisija
NagradeNobelova nagrada za fiziku (1951)

Ernest Tomas Sinton Volton (engl. Ernest Thomas Sinton Walton, 6. oktobar 1903 – 25. jun 1995) bio je irski fizičar koji je uz Džona Kokrofta dobio Nobelovu nagradu za fiziku 1951. godine „za pionirski rad na polju transmutacije atomskog jezgra putem veštački ubrzanih atomskih čestica”.[1] On je prva osoba u istoriji koja je rascepila atom.

Rane godine

[uredi | uredi izvor]

Ernest Volton je rođen u Abisajdu, Dungarvan, okrug Voterford, od oca metodističkog sveštenika, sveštenika Džona Voltona (1874–1936) i Ane Sinton (1874–1906). U to vreme, porodica opšteg sveštenika selila se jednom u tri godine, i ova praksa je odvela Ernesta i njegovu porodicu, dok je bio malo dete, u Ratkil, okrug Limerik (gde mu je umrla majka) i u okrug Monagan. Pohađao je dnevne škole u okruzima Don i Tajron, i na Vesli koledžu u Dablinu pre nego što je 1915. postao stanar na Metodističkom koledžu u Belfastu, gde se istakao u nauci i matematici.[2][3]

Godine 1922, Volton je dobio stipendiju na Triniti koledžu u Dablinu za studije matematike i nauke, a potom je bio izabran za stipendistu fondacije 1924. On je dobio diplomu i magistraturu na Trinitiju 1926. i 1927. godine. Tokom ovih godina na koledžu, Volton je dobio brojne nagrade za izvrsnost u fizici i matematici (ukupno sedam nagrada), uključujući stipendiju Fondacije 1924. Nakon diplomiranja dobio je 1851. istraživačku stipendiju Kraljevske komisije za izložbu iz 1851. godine[4] i primljen je kao istraživački student na Triniti koledžu u Kembridžu, pod nadzorom ser Ernesta Raderforda, direktora Kevendiš laboratorije Univerziteta Kembridž. U to vreme u laboratoriji u Kevendišu bila su četiri dobitnika Nobelove nagrade, a pojavilo se još pet, uključujući Voltona i Džona Kokrofta. Volton je dobio doktorat 1931. i ostao je na Kembridžu kao istraživač do 1934. godine.[5]

Tokom ranih 1930-ih Volton i Džon Kokroft su sarađivali na izgradnji aparata koji cepa jezgra litijumovih atoma bombardujući ih strujom protona ubrzanih unutar visokonaponske cevi (700 kilovolti).[6][7] Cepanjem litijumovih jezgara su proizvedena jezgra helijuma.[8] Nastavili su da koriste bor i ugljenik kao mete za svoje eksperimente 'dezintegracije',[9] i da izveštavaju o veštački izazvanoj radioaktivnosti.[10] Ovi eksperimenti su obezbedili verifikaciju teorija o atomskoj strukturi koje su ranije predložili Raderford, Georg Gamov i drugi. Uspešan aparat – vrsta akceleratora čestica koji se sada zove Kokroft-Valtonov generator – pomogao je da se započne era eksperimentalne nuklearne fizike zasnovane na akceleratorima čestica. Upravo je ovo istraživanje na Kembridžu ranih 1930-ih donelo Voltonu i Kokroftu Nobelovu nagradu za fiziku 1951. godine.[5][11]

Karijera na Triniti koledžu u Dablinu

[uredi | uredi izvor]

Ernest Volton se vratio u Irsku 1934. da bi postao član Triniti koledža u Dablinu na odseku za fiziku, a 1946. je imenovan za Erasmus Smitovog profesora prirodne i eksperimentalne filozofije.[5] Voltonova predavanja su smatrana izvanrednim, jer je imao sposobnost da predstavi komplikovane stvari jednostavnim i lako razumljivim terminima. Njegovi istraživački interesi su se se odvijali sa veoma ograničenim resursima, ali je ipak bio u mogućnosti da obavlja istraživanja tokom kraja 1950-ih, fosforescentni efekat u naočarima, sekundarne emisije elektrona sa površina pod bombardovanjem pozitivnim jonima, radiokarbonsko datiranje i brojanje na niskom nivou, i nanošenje tankih filmova na staklo.[12]

Volton je bio povezan sa Dablinskim institutom za napredne studije više od 40 godina, gde je dugo bio u upravnom odboru Škole za kosmičku fiziku i u savetu Instituta. Nakon smrti Džona J. Nolana 1952. godine, inauguracionog predsednika Škole kosmičke fizike, Volton je preuzeo tu ulogu i služio na toj poziciji do 1960. godine, kada ga je nasledio Džon H. Pul.[13][14]

Kasnije godine i smrt

[uredi | uredi izvor]

Iako se povukao sa Triniti koledža u Dablinu 1974. godine, zadržao je svoju vezu sa odsekom za fiziku u Trinitiju sve do svoje poslednje bolesti. Neposredno pre smrti, obeležio je svoju doživotnu odanost Trinitiju uručujući svoju Nobelovu medalju i citat koledžu.[15] Ernest Valton je umro u Belfastu 25. juna 1995. godine u 91. godini. Sahranjen je na groblju Dinsgrejndž u Dablinu.[16]

Grob Ernesta Voltona na groblju Dinsgrejndž, u južnom okrugu Dablina

Porodični život

[uredi | uredi izvor]

Ernest Volton se 1934. oženio sa Vinifred Vilson, ćerkom metodističkog sveštenika.[17] Njihovo četvoro dece su Alan Volton (fizičar na Univerzitetu u Kembridžu), Marijan Vuds, Filip Volton (profesor primenjene fizike, NUI Galvej) i Džin Klark.[18] On je služio u odboru Vesli koledža u Dablinu.[17]

Religijski pogledi

[uredi | uredi izvor]

Odgajan kao metodista, Volton je opisan kao osoba koja je bila snažno posvećen hrišćanskoj veri.[19] On je držao predavanja o odnosu nauke i religije u nekoliko zemalja nakon što je dobio Nobelovu nagradu,[20] i podsticao je napredak nauke kao način da se sazna više o Bogu.

Citiran je Valton koji kaže:

„Jedan od načina da naučite um Stvoritelja jeste proučavanje Njegove kreacije. Moramo dati Bogu kompliment proučavanjem Njegovog umetničkog dela i to bi trebalo da važi za sve oblasti ljudske misli. Odbijanje da pošteno koristimo našu inteligenciju je čin prezira prema Onome koji nam je dao tu inteligenciju.”

— V. Dž. Makbrierti (2003)[21][22]

Volton je bio zainteresovan za teme o vladi i crkvi,[23] a nakon njegove smrti, organizacija Hrišćani u nauci Irske je uspostavila Voltonova predavanja o nauci i religiji (inicijativa slična Bojlovim predavanjima). Dejvid Vilkinson, Denis Aleksander i drugi držali su Voltonova predavanja na univerzitetima širom Irske.[24]

Zajedno sa Loklajn O'Rehfertejgom i Majklom Frajom, Valton je pomogao u osnivanju irske Pagvoš grupe, protiveći se trci nuklearnog naoružavanja.[25]

Počasti

[uredi | uredi izvor]

Volton i Kokroft su 1938. dobili Hjuzovu medalju Kraljevskog društva u Londonu.[26] U mnogo kasnijim godinama – uglavnom nakon njegovog penzionisanja 1974. – Volton je dobio počasne diplome ili priznanja od brojnih irskih, britanskih i severnoameričkih institucija.[27]

„Valton Kozvej Park” u Valtonovom rodnom Dangarvanu je posvećen u njegovu čast, a sam Valton je prisustvovao ceremoniji 1989. godine.[28] Nakon njegove smrti, Vaterfordski institut za tehnologiju nazvao je zgradu ETS Valton zgrada[29] i postavljena je ploča na lokaciji njegovog rodnog mesta.[28]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ „The Nobel Prize in Physics 1951”. NobelPrize.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 03. 01. 2019. 
  2. ^ Ernest Walton 18 April 2015 ulsterhistorycircle.org.uk, accessed 22 November 2021
  3. ^ Ernest Thomas Sinton Walton www.encyclopedia.com, accessed 22 November 2021
  4. ^ 1851 Royal Commission Archives
  5. ^ a b v Boylan, Henry (1998). A Dictionary of Irish Biography, 3rd Edition. Dublin: Gill and MacMillan. str. 262. ISBN 0-7171-2945-4. 
  6. ^ Cockcroft, J. D.; Walton, E. T. S. (1. 6. 1932). „Experiments with High Velocity Positive Ions. (I) Further Developments in the Method of Obtaining High Velocity Positive Ions”. Proceedings of the Royal Society A. —136 (830): 619—630. Bibcode:1932RSPSA.136..619C. ISSN 1364-5021. doi:10.1098/rspa.1932.0107 Slobodan pristup. 
  7. ^ Research Profile: Ernest Thomas Sinton Walton: The Cockcroft-Walton Accelerator www.mediatheque.lindau-nobel.org, accessed 20 November 2021
  8. ^ Cockcroft, J. D.; Walton, E. T. S. (1. 7. 1932). „Experiments with High Velocity Positive Ions. II. The Disintegration of Elements by High Velocity Protons”. Proceedings of the Royal Society A. 137 (831): 229—242. Bibcode:1932RSPSA.137..229C. ISSN 1364-5021. doi:10.1098/rspa.1932.0133 Slobodan pristup. 
  9. ^ Cockcroft, J. D.; Walton, E. T. S. (1. 5. 1934). „Experiments with High Velocity Positive Ions. III. The Disintegration of Lithium, Boron, and Carbon by Heavy Hydrogen Ions”. Proceedings of the Royal Society A. 144 (853): 704—720. Bibcode:1934RSPSA.144..704C. ISSN 1364-5021. doi:10.1098/rspa.1934.0078 Slobodan pristup. 
  10. ^ Cockcroft, J. D.; Walton, E. T. S. (1. 1. 1935). „Experiments with High Velocity Positive Ions. IV. The Production of Induced Radioactivity by High Velocity Protons and Diplons”. Proceedings of the Royal Society A. 148 (863): 225—240. Bibcode:1935RSPSA.148..225C. ISSN 1364-5021. doi:10.1098/rspa.1935.0015 Slobodan pristup. 
  11. ^ „Ernest T.S. Walton”. nobelprize.org. Nobel Media AB. Arhivirano iz originala 4. 10. 2019. g. Pristupljeno 19. 11. 2021. 
  12. ^ This Month in Physics History: April 14, 1932: Cockcroft and Walton Split the Atom Arhivirano na sajtu Wayback Machine (17. jun 2023) www.aps.org/ APS News April 2019 (Volume 28, Number 4), accessed 20 November 2021
  13. ^ Dublin Institute for Advanced Studies: Council and Governing Boards as of 31/3/1947 www.dias.ie, accessed 19 November 2021
  14. ^ Dublin Institute for Advanced Studies: Council and Governing Boards as of 31/3/1953 www.dias.ie, accessed 19 November 2021
  15. ^ Ernest Walton profile Arhivirano 8 januar 2009 na sajtu Wayback Machine, tcd.ie; accessed 4 June 2016.
  16. ^ „Ernest Walton”. Oxford Dictionary of National Biography (online izd.). Oxford University Press. 2004. doi:10.1093/ref:odnb/57946.  (Subscription or UK public library membership required.)
  17. ^ a b „The Nobel Prize in Physics 1951”. NobelPrize.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2019-12-10. 
  18. ^ „Splitting the atom, setting the pace”. The Irish Times (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2019-12-10. 
  19. ^ V. J. McBrierty: Ernest Thomas Sinton Walton, The Irish Scientist, 1903-1995 (Trinity College Dublin, 2003)
  20. ^ Walton was strongly committed to the Methodist faith, and following the award of the Nobel Prize in Physics in 1951 jointly to himself and John Cockcroft, he spoke on science and religion to audiences in Ireland, the United States, and Sweden, cis.org.uk; accessed 4 June 2016.
  21. ^ V. J. McBrierty (2003): Ernest Thomas Sinton Walton, The Irish Scientist, 1903-1995, Trinity College Dublin Press.
  22. ^ Ernest T. S. Walton profile, cis.org.uk; accessed 4 June 2016.
  23. ^ Gale Research Inc (1998). "Encyclopedia of World Biography: Vitoria-Zworykin": Outside of his scientific work, Ernest Walton was active in committees concerned with the government, the church, research and standards, scientific academies, and the Royal City of Dublin Hospital.
  24. ^ Walton Lectures on Science and Religion www.cis.org.uk accessed 25 February 2020.
  25. ^ Irish physicist who had a theorem named after him 25 November 2000 www.irishtimes.com, accessed 22 November 2021
  26. ^ Mehra, Jagdish (2001). The Historical Development of Quantum Theory. Springer. str. 36. ISBN 978-0-387-96284-9. 
  27. ^ McBrierty, Vincent: Walton, Ernest Thomas Sinton www.dib.ie, accessed 20 November 2021
  28. ^ a b Ernest Walton: The Irish Man Who Split the Atom 6 March 2016 www.theirishplace.com, accessed 20 November 2021
  29. ^ Barry Roche, Waterford institute opens €15m facilities 29 January 2005, www.irishtimes.com, accessed 20 November 2021

Literatura

[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Ernest Volton na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ернест_Волтон&oldid=28616250”