Letovište

Letovište
Letovište;
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Pčinjski
Opština	Vladičin Han
Stanovništvo
— 2022.	74
Geografske karakteristike
Koordinate	42° 45′ 07″ S; 22° 02′ 35″ I / 42.7519° S; 22.0431° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	479 m
	Letovište Letovište na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj	017
Registarska oznaka	VR

Letovište je naselje u Srbiji u opštini Vladičin Han u Pčinjskom okrugu. Prema popisu iz 2022. bilo je 74 stanovnika (prema popisu iz 2011. bilo je 139 stanovnika). Selo Letovište leži levo od J. Morave između okolnih naselja D. Balinovac, Urviča, Zebinca i drugih. Voda za piće dobija se sa izvora i iz po nekog bunara. Važniji izvorn su: Kućište (pored škole), Kraj Selo, Brajkovac, Krušjak, Izvor i dr. Vodom je obilnija leva dolinska padina nego desna.

Starine i prošlost

Naziv Crkvište odnosi se za mesto koje leži u severozapadnom delu sela. Sada su tamo livade i njive. Kraj livada Manče Milojevića i Doirosava Milosavljevića vidi se gomila porušenih zidova. - Potes Staro Selo leži desno od Zebinske Reke. Tamo su njive. Ostatka od starina nema. – Gornje Groblje je mesto na padini levo od reke (iznad škole). Rista Stanković, sada nije živ, tamo je sagradio plevnju. Tom prilikom on je iskopao „jedna kola kosti".

Seljaci govore, da su pomenuto Crkvište, Staro Selo i Gornje Groblje ostali od stanovnika koji su ovde živeli pre današnjeg Letovišta. Današnje Letovište spada u relativno mlađa sela Grdeličke klisure. Prvi je došao predak roda Beljaci. Uskoro iza toga naselio se predak roda Deda Ristinci. Zatim je sledovalo naseljavanje drugih rodova. Utvrdio sam da se rod Deda Ristinci doselio početkom XIX veka (v. njegovu genealogiju u odeljku o poreklu stanovništva). Onda je mogućno zaključiti da je Letovište bilo osnovano tada, ili nešto ranije (krajem XVIII veka).

Ceocka slava je trećeg dana Duhova. Tada je u Letovištu veliki sabop kod krsta blizu škole. Letovište ima posebno i lepo uređeno groblje. Nalazi se blizu škole.^[1]

Poreklo stanovništva

Kako je pomenuto, današnje stanovništvo Letovišta potiče od predaka koji su doseljeni. Rodovi su: Beljaci (5 k, sv. Arhanđeo), prvi seoski doseljenici. Mesto starine ne znaju. - Deda Ristinci (27 k, sv. Arhanđeo), potiču od pretka Deda Riste doseljenog početkom XIX veka odmah posle roda Beljaci. Pomenuti predak najpre je živeo „u planini" iznad Zebinca. To mesto zove se Letoviška Ornica. Tamo je Deda Rista imao više dece i bio veoma siromah. Zato se on spustio u niže selo Letovište rde se postepeno obogatio. U rodu se zna ova genealogija: Stojadin, 56 godina –Ranđel-Milisav-Stanko-Rista osnivač roda. Neki njihovi deljenici osnovali su mahalu Smrdeća Bara - Deda Markovci (16 k, sv. Arhanđeo), doseljeni su od nekuda posle prednjih rodova. Njihovi deljenici osnovali cu mahalu Popova Livada. - Deda Vučkovci (7 k, sv. Arhanđeo), došli su od nekuda u XIX veku. – Milenkovci (4 k, Mladenci), kuće su im na mestu zvanom Gusti Šib. Doseljeni su posle 1878. g. iz sela Manajla (kaže se: „Neki gi ovde doveja"). Tamo su pripadali rodu Marčinci, čije je dalje poreklo sa Kosova. – Gulinci, osnivač roda doselio se 1918. g. iz Zebinca. On se prizetio u rodu deda Vučkovci. U Zebincu pripadali su istoimenom rodu od nekuda doseljenom. Posle roda Gulinci niko se više nije doselio u Letovište. Otada selo je raslo samo priraštajem.

Iseljennci

Milosavljevići (l. k) po oslobođenju od Turaka iselili se u surduličko selo Žitorađu. - Letovištani (5 k) i Miljkovci (6 k) posle 1878. g. iselili su se u Surduličko selo Balinovce. - Posle Prvog svetskog rata bilo retkog iseljavanja iz Letovišta. – Veće iseljavanje nastalo je tek posle Drugog svetskog rata. Četiri porodice ovog sela kolonizovano je u naselju Međi u Banatu. Zatim je pet porodica bilo takođe kolonizovano u vojvođanskom selu Knićaninu. Od njih dve porodice vratile su se natrag. U vojvođanskom selu Bavaništu žive letoviške porodice. - Iseljenika iz Letovišta (2 k) ima i u selu Konjarniku kod Leskovca.^[2]

Demografija

U naselju Letovište živi 155 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 49,3 godina (47,4 kod muškaraca i 51,0 kod žena). U naselju ima 68 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,60.

Ovo naselje je u potpunosti naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[3]
Godina	Stanovnika
1948.	375
1953.	396
1961.	369
1971.	325
1981.	293
1991.	222	222
2002.	177	177
2011.	139
2022.	74

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[4]

Srbi	177	100,0%
nepoznato	0	0,0%

Stanovništvo prema polu i starosti^[5]


	m	ž
?	0	0
80+	1	5
75—79	5	7
70—74	7	8
65—69	9	18
60—64	8	9
55—59	7	4
50—54	6	7
45—49	4	4
40—44	5	2
35—39	3	4
30—34	4	4
25—29	8	7
20—24	4	2
15—19	3	3
10—14	3	3
5—9	1	4
0—4	4	4
Prosek :	47,4	51,0

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	65	61	70	71	78	72	68

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	14	27	13	5	5	3	1	0	0	0	2,60

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena
Muški	74	15	53	5	1
Ženski	84	8	52	21	3
UKUPNO	158	23	105	26	4

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	42	10	0	0	17
Ženski	8	3	0	0	1
UKUPNO	50	13	0	0	18
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	1	3	1	1	1
Ženski	0	0	2	0	0
UKUPNO	1	3	3	1	1
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	0	4	0	0
Ženski	0	0	0	1	1
UKUPNO	0	0	4	1	1
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	3	0	0	1
Ženski	0	0	0	0
UKUPNO	3	0	0	1

Reference

^ Dr. J. F. Trifunovski, Grdelička Klisura, Leskovac, 1964, pp. 74–76 strana
^ Poreklo prezimena, selo Letovište (Vladičin Han) - Poreklo
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze

[1] Dr. J. F. Trifunovski, Grdelička Klisura, Leskovac, 1964, pp. 74–76 strana

[2] Poreklo prezimena, selo Letovište (Vladičin Han) - Poreklo

[3] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[4] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[5] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]