Persijski tar
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
| Persijski tar | |
|---|---|
 Azerbejdžanska veština izrade i sviranja na taru (Azerbejdžanski umetnik na taru Mešadi Džamil Amirov) | |
| Svetska baština Uneska | |
| Zvanično ime | Persijski tar |
| Kriterijum | Nematerijalno kulturno nasleđe: |
| Referenca | [Craftsmanship and performance art of the Tar 671] |
| Upis | 2012. (7. sednica) |
| Veb-sajt | Craftsmanship and performance art of the Tar |
Persijski tar (Persijski: تار) je tradicionalni persijski žičani instrument nalik na gitaru. Njen zvuk može se naći u narodnim pesmama država sa područja Kavkaza poput Irana, Jermenije, Gruzije i Azerbejdžana.[1]
Iranski i azerbejdžanski tar unekoliko se razlikuju. Azerbejdžanska veština izrade i sviranja na taru uvrštena je 2012. godine na Uneskovu listu nematerijalnog kulturnog nasleđa čovečanstva
Istorijat i oblik instrumenta
[uredi | uredi izvor]
U prevodu sa Persijskog reč tar znači žica. Današnji oblik instrumenta, javlja se u 19. veku u Persiji, današnjem Iranu ali tačno poreklo regiona porekla teško je utvrditi. Može se videti na nekim starim slikama ili minijaturama. Sviraju ga i muškarci i žene. Nalikuje na modernu klasičnu gitaru jer ima donji deo tela (korpusa ili rezonatora) u obliku osmice ali znatno manje veličine. Najčešće se pravi se od drveta duda sa tankom preslakom jagnjeće kože na vrhu. Ima dugačak vrat sa 22 do 28 pragova ali za razliku od klasične gitare razmak između dva praga nije jednako odvojen što omogućava sviranje nižih tonova od polustepena koji nisu tipični za muziku zapadnih zemalja. Svira se okidanjem žice desne ruke uz pomoć trzalice i pritiskanjem pragova leve. Ima šest žica koje nisu ravnomerno odvojene već su na instrumentu grupisane po tri grupe od dve žice. Na vrhu vrata nalazi se šest drvenih čivija uz kojih je moguće podesivati zategnutost žica instrumenta. Obično se svira u sedećem položaju. Po nekim izvorima Tar imao pet žica ali zahvaljujući Darviš Kan-u majstoru tara, koji je dodao dodatnu žicu na mesto današnje pete, moderni tar ih sad ima šest. Iranski muzički repertoar pod nazivom radif koji je deo nematerijalne baštine Irana zaštićene Uneskom često se svira uz pratnju tara ali i drugih tradicionalnih instrumenata kao što je setar, santur, kamanče i nej.
Azerbejdžanski tar
[uredi | uredi izvor]Iranski tar ne treba mešati sa Azerbejdžanskim istog imena koji ima 11 žica. Proistekao je iz persijskog tara krajem 19. veka od strane, oblik mu se malo razlikuje i po obimu je manji. I položaj sviranje se razlikuje pa ga Azerbejdžanski muzičari sviraju više na grudima pridržavajući ga nadlakticom desne ruke. Izrada i umetnost sviranja Azerbejdžanskog tara postao je 2012. godine deo Uneskove Nematerijarne svetske baštine. Nalazi se na novčanici od jednog azerbejdžanskog manata izdatog 2006. godine.[1]
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b „Craftsmanship and performance art of the Tar, a long-necked string musical instrument”. UNESCO. Pristupljeno 25. 6. 2021.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Muzika – Ilustrovana enciklopedija muzičkih instrumenata i velikih kompozitora – Maks Vejd-Metju i Vendi Tompson – JRJ, Zemun . 2006. ISBN 978-86-7609-473-8.
- Nematerijalna kulturna baština Irana - NUR - Časopis za kulturu i islamske teme, 69/70, 2015 ISSN 1450-555X
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]- https://web.archive.org/web/20150709234625/http://www.rhythmitica.com/persian-tar-instrument/
- http://parhamnassehpoor.com/persian-tar.html
