Šuplja Stena (Vrčin)
Šuplja Stena | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Grad | Beograd |
| Opština | Grocka |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 40′ 31″ S; 20° 32′ 06″ I / 44.67519° S; 20.53495° I |
.svg)  Šuplja Stena Šuplja Stena na karti Srbije | |
Šuplja Stena je zaseok Vrčina u opštini Grocka, u Beogradu. Naselje administrativno pripada Vrčinu, dok kompleks „Šuplja Stena” pripada Ripnju tj. opštini Voždovac. Nalazi 20 kilometara južno od Terazija, u šumi na Avali. Na planini je smeštena ruža vetrova, mesto sa blagotvornim uticaj na zdravlje, a posebno na respiratorni sistem.
Karakteristike
[uredi | uredi izvor]Naselje je napravljeno tako da u njemu nema stambenih objekata. Tu je izgrađen rekreativni kompleks koji u periodu od dve decenije (1970—1990) prerasla u jednu od najpopularnijih dečjih letovališta, uglavnom za grupu na odmore u organizaciji beogradskih osnovnih škola. Tokom prazničnih sezona, kompleks je poznat kao domaćin nekoliko hiljada dece. Kompleks pokriva površinu od 140.000 m2 i obuhvata 2 zgrade, 14 bungalova, fudbalske, košarkaške i odbojkaške terene.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Rudnik
[uredi | uredi izvor]Na Avali se tokom antičkog perioda intenzivno razvijalo rudarstvo. Arheološka istraživanja su pokazala da su se na avalskom području od najstarijih vremena eksploatisale rude i to najviše cinabarit, olovo, srebro i živa. Tragovi o vađenju cinabarita kod Šuplje stene sežu do doba kasnog neolita[1] i vinčanske civilizacije. Sam toponim „Šuplja stena“ nastao je po šupljinama koje su iskopali prvi rudari na ovom području.[2] Rudnik je bio osnova bogatstva mnogim civilizacijama i narodima. Eksploatisali su ga zahvaljujući dragocenoj boji cinoberu, koja je dobijana iz živine rude cinabarita. Na zaravni ispred rudnika nekada se nalazila topionica. Definitivno je zatvoren, 1972. godine, posle čega su ga posećivali jedino speleolozi, koji u skorije vreme uspeli da otvore jedan od ulaza, dok je glavni ulaz, u podnožju, ostao zatrpan.[3]
Sportsko-rekreativni centar
[uredi | uredi izvor]Izgradnja sportsko-rekreativnog centra započeta je 1947. godine, a završena 1976. Tada se u okviru kompleksa na površini od 7.500 m2 izgrađeni restoran i sala s 500 metara, amfiteatar sa 600 mesta, dvadesetak bungalova, kabineti, učionice, diskoteka, trim-kabinet, likovni ateljei.[4] Šuplja stena je kao sportski kompleks je funkcionisao do 1992,[5] kada je odlukom Vlade Srbije mesto pretvoreno u kamp za za izbegla i raseljena lica, nakon izbijanja jugoslovenskih ratova.[6]
Šuplja stena je postala predmet spora između opštine Vračar i srpskog državnog šumarstva kompanije, „Srbijašume“. Od 2003. objekti su bili napušteni,[6] ali je Vlada 2006. odbila da proda mnogo opštini. Ovaj spor je dugo zaokupljao pažnju javnosti.
Dečje odmaralište je obnovljeno i 2012. godine ponovo otvoreno.[7]
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ Politika: „Vinča – najstarija evropska metropola“, J. Kavaja, 6.11.2012. pristup 5.7.2013
- ^ Gradska opština Voždovac: Istorija, pristup 4.7.2013
- ^ Blic: „Kolevka metalurgije pod Avalom“, Ranko Pivljanin, 3.5.2011, pristup 4.7.2013
- ^ Sve vesti: „Pustoš pod Avalom“ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (17. maj 2021), Ilustrovana Politika, 3.10.2008, pristup 4.7.2013
- ^ Komesarijat za izbeglice Republika Srbija: „Nova šuplja stena“[mrtva veza], Večernje Novosti, Strana: 29, 12.8.2008, pristup 4.7.2013
- ^ a b Politika: Dečja graja u „Šupljoj steni”, 04/08/2008, pristup 4.7.2013
- ^ Politika: Osnovci ponovo u „Šupljoj steni”, N. Belić, 05.04.2012, pristpu 4.7.2013
